เส้นทางโพธิสัตว์

เมื่อพูดถึงบุญและบารมี เรามักคิดว่าเป็นอย่างเดียวกันแต่ในความหมาย มีนัยยะที่แตกต่างกัน บุญหมายถึงความดี ความสุข ทำให้อิ่มเอม บุญจึงหนักไปในทางสุข ชื่อเสียง เกียรติยศและทรัพย์สินเงินทอง หากต้องการให้เน้นไปทางธรรมเราจะต่อท้ายด้วยคำว่ากุศล คำว่ากุศลแปลว่า แผ้วถางสิ่งกีดขวางละลดความชั่วสิ่งเลวทราม รวมความบุญกุศลคือ การทำความดีที่เป็นไปเพื่อธรรม ส่วนคำว่าบุญบารมีความหมายว่า ความดีที่ยิ่งใหญ่หรือสิ่งที่ทำให้ยิ่งใหญ่

จากประสบการณ์ที่ผ่านมา ปู่ได้เรียนรู้กฎของการแลกเปลี่ยนในเรื่องนี้ว่า การที่เราให้ทานบริจาคทรัพย์ เราจะได้บุญ บุญในส่วนนี้จะทำให้เราได้ลาภยศชื่อเสียงมีทรัพย์สิ่งของ แต่ถ้าเราเสียสละบุญ เราจะได้บุญบารมี บุญบารมีนั้นใหญ่กว่าบุญ แต่ไม่ให้ผลเหมือนบุญ บุญบารมีจะเป็นแรงหนุนเนื่อง เป็นเหตุปัจจัย ให้เรามีความสุขสงบ และพาเราข้ามภพข้ามชาติได้

แนวทางการปฏิบัติในพุทธศาสนา แยกเป็นสองทางคือ พุทธเถรวาท เน้นปฏิบัติเพื่อเป็นเพระอรหันต์ โดยชำระล้างกิเลส ทั้งหลายจนหมดสิ้น ส่วนทางที่สอง พุทธมหายาน เน้นการเป็นพระโพธิสัตว์ เสียสละตนเองเพื่อผู้อื่น และเข้าสู่ธรรมในที่สุด ทั้งสองแนวทาง สุดท้ายมีอุดมคติไปในทางเดียวกัน เพียงแต่ให้น้ำหนักความสำคัญที่แตกต่างกันเท่านั้น การสร้างบุญบารมีจึงแยกเป็นสองทาง การสร้างบุญบารมีโดยพื้นฐานเหมือนกัน คือทานบารมี ศีลบารมี เนกขัมบารมี ปัญญาบารมี วิริยะบารมี ขันติบารมี สัจบารมี อธิษฐานบารมี เมตตาบารมี อุเบกขาบารมี รวมเป็นสิบบารมี

สำหรับโพธิสัตว์มีความเข้มข้นในการสร้างบุญบารมีอีกสามระดับคือ หนึ่งขั้นต้นบำเพ็ญเพียรบารมีสิบที่กล่าวไว้ข้างต้น สองขั้นกลางบำเพ็ญเพียรอุปบารมี คืออุทิศเลือดเนื้อของตนเพื่อพระโพธิญาณ สามบำเพ็ญเพียรขั้นสูงปรมัตถ์บารมี อุทิศชีวิตเพื่อพระโพธิญาณคือการสละจนสิ้นอาสวะเข้าสู่กระแสพระนิพพาน

โพธิสัตว์จึงเป็นผู้บำเพ็ญบารมีเพื่อตนเองและเสียสละเพื่อผู้อื่นพระพุทธเจ้าเคยตรัสไว้ว่า สัตว์โลกจะเป็นไปตามกรรมก็จริงแต่สัตว์นั้นเป็นญาติกัน ทุกคนเป็นญาติกัน ย่อมช่วยกันได้โพธิสตว์จึงไม่กลัวจน ไม่กลัวเจ็บและไม่กลัวตาย ยอมเสียสละเพื่อผู้อื่นได้ เบื้องต้นแล้วโพธิสัตว์เหมือนบุคคลทั่วไป ไม่ใช่พระหรือนักบวช เพราะการเป็นพระหรือนักบวชมักมีข้อจำกัด เช่นเมื่อเป็นพระสงฆ์หน้าที่หลักคือการปฎิบัติให้หลุดพ้นจากวัฏสงสารเป้าหมายคือพระนิพพาน พระธรรมวินัยจึงบัญญัติห้ามทำกิจอื่นใดที่ไม่เป็นไปเพื่อการนี้ เช่นห้ามทำนายทายทักโชคชะตา ห้ามการรักษาโรค แม้แต่การใช้ยากวาดลิ้นยังทำไม่ได้
การเป็นนักบวชจึงมีความยากลำบากในการอุทิศตนด้วยติดข้อวินัย โพธิสัตว์ส่วนใหญ่มีการสร้างสมบุญบารมีมาแต่ชาติปางก่อนชาตินี้จึงต้องมาเชื่อมสิ่งที่ทำค้างไว้ หรือสร้างเพิ่มพูนต่อไปจนกว่าจะพร้อมเข้าสู่โพธิญาณ หากการสร้างสมบุญนั้นมีมากพอก็จะเกิด บุญฤทธิ์เช่นมีญาณหยั่งรู้ เก่งทางทำนายทายทัก มีพลังรักษาโรคได้ ปราบภูตผีปีศาจได้ หรือ คุณวิเศษอื่นๆ ตามแต่ตนสร้างสมบุญมา

ในการดำรงชีวิตของโพธิสัตว์ ส่วนใหญ่อยู่ด้วยความยากลำบาก มีอุปสรรคขัดขวางเป็นอันมาก บางคนถึงกับล้มเลิกกลางคันเพราะทนต่อแรงบีบคั้นไม่ไหว โพธิสัตว์จึงมีอุดมคติว่า อุปสรรคคือการทดสอบความตั้งใจและกำลังใจ เปรียบเสมือนการเดินขึ้นสู่ที่สูง ยิ่งใกล้ยอดเขายิ่งสูงชันยิ่งลำบาก ต้องมานะพยายามมากขึ้น หากล้มลงต้องรีบลุกขึ้น และเดินต่อไป

สิ่งที่พอคุ้มกายรักษาชีวิตไว้ เพื่อสร้างบุญบารมีสืบไป คือการรักษาศีล และวัตรปฏิบัติที่เคร่งครัด การสวดมนต์ภาวนานั่งสมาธิเป็นสิ่งจำเป็น บางครั้งในช่วงวิกฤต อาจต้องถือพรหมจรรย์บำเพ็ญพรตสำหรับผู้คนที่ศรัทธาแนวทางนี้ แต่จิตใจไม่แข็งกล้าพอ หรือไม่พร้อมที่จะทำ สามารถสร้างบุญบารมีได้ โดยมีส่วนร่วมเกื้อกูลอุปัฏฐากให้ผู้บำเพ็ญเพียรนั้น สามารถทำกิจนั้นต่อไปได้เป็นผลสำเร็จผู้ร่วมบุญนั้น จะได้รับผลบุญนั้นเช่นกัน

การที่ปู่รรักษาโรคด้วยญาณพ่อปู่ชีวกฯนั้น เป็นการสร้างบุญบารมีเช่นเดียวกับพระโพธิสัตว์ ปู่ตั้งใจว่า เมื่อทำไปถึงจุดหนึ่งที่บุญบารมีเพียงพอแล้ว ปู่จะเข้าถ้า ปฏิบัติธรรมเหมือนพ่อปู่ชีวกฯในครั้งพุทธกาล หลังจากพระพุทธเจ้าปรินิพานแล้ว ท่านได้ลาจากเรือนเข้าอยู่ในถ้ำ เลิกรักษาผู้คน ตั้งอกตั้งใจบำเพ็ญภาวนาจนดับขันธ์ ปู่เองก็คงเดินตามท่าน การบำเพ็ญเพียรของปู่ อยู่ในขั้นปานกลางคือ อุทิศเลือดเนื้อและยอมรับความเจ็บปวดของผู้อื่น

คนป่วยที่มาหาปู่ส่วนใหญ่ ดวงกำลังตกขาดบุญเกื้อหนุนปู่ต้องยอมสละบุญอันได้แก่ความสุข โชคลาภของปู่ ให้แก่เขาไปและหากเขาป่วยไข้ด้วยผลของกรรม ปู่ต้องแบกรับสิ่งเหล่านั้นไว้ด้วย เคยมีคนไข้ที่ปู่รักษาถุงลมโป่งพองชนิดหมอไม่รับแล้ว รักษาจนหายเป็นปกติ เขาพูดตรงๆ กับปู่ว่า ปู่โง่มากๆ ที่มาทำอย่างนี้เงินทองก็ไม่สนใจ เสียบุญอีกเหนื่อยก็เหนื่อย เสียเวลาทำมาหากินและเจ็บป่วยอีก ทำไมไม่เลิกเสียละ

ปู่ยิ้มๆ บอกเขาไปว่าปู่ชอบแบบนี้กระมั่ง มีบ่อยครั้งที่ปู่ถูกเจ้ากรรมนายเวร และพญามารเล่นงานจนท้อ แต่ก็ยังฮึดสู้จนสำเร็จ ผ่านพ้นมาได้ด้วยว่าสิ่งเหล่านั้น ไม่ใช่เจ้ากรรมนายเวรของปู่โดยตรง เพียงแต่เขากำลังหาม ปู่ดันเอาคานไปสอด จึงถูกตีเอาบ้าง ปู่สามารถล้างออกได้ ด้วยพลังแห่งความเมตตา โดยน้อมนำพระเมตตาคุณของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ความเมตตาของเหล่าอรหันต์เจ้าของพ่อปู่ชีวกฯ และทวยเทพทั้งหลาย กับทั้งความเมตตาของปู่เอง ที่มีต่อเพื่อนมนุษย์ ด้วยอานุภาพแห่งพลังเหล่านี้ ปู่จึงรอดมาได้เรื่อยๆ สุขบ้างทุกข์บ้าง มีบ้าง อัตคัดขัดสนบ้าง

ชีวิตแบบพระโพธิสัตว์ จึงไม่ได้เลิศหรูสุขสบาย อย่างที่ใครๆเขาคิดกัน แต่ละคนต้องพบเจอกับวิบากกรรมมากมาย ซึ่งเปรียบเสมือนการทดสอบ ตลอดเส้นทางการสร้างบุญบารมี เส้นทางนี้จึงต้องการคนแกร่ง ทรหดอดทน และเสียสละอย่างแท้จริง

  นำข้อมูลออกพิมพ์ !