ชีวิตคนเรา มีโอกาสที่จะเตลิดหรือออกนอกทางได้มาก โน้มไปในทางที่จะมีความหลงระเริง มัวเมา
เวลาประสบอารมณ์ขัดแย้ง (อนิฏฐารมณ์) สิ่งทั้งหลายไม่เป็นไปตามปรารถนา ก็ไม่มีความรู้เท่าทันที่จะมาคิดพิจารณา ก็มีแต่ความทุกข์ มีแต่การกระทบกระแทกบีบคั้นอย่างเดียวเพราะขาด "หลักยึดของจิตใจ"
หมายเหตุ
"อนิฏฐารมณ์" คือ อารมณ์ที่ไม่น่าปรารถนา หรือสิ่งที่คนไม่อยากได้ ไม่อยากพบ
- แสดงในแง่ตรงข้ามกับกามคุณ 5 ได้แก่ รูป เสียง กลิ่น รส และโผฏฐัพพะ ที่ไม่น่ารักใคร่ ไม่น่าชอบใจ
- แสดงในแง่โลกธรรม ได้แก่ ความเสื่อมลาภ ความเสื่อมยศ
การนินทา และความทุกข์
"อิฏฐารมณ์" ตรงข้ามกับ "อนิฏฐารมณ์"
พระพุทธเจ้าได้ตรัสไว้ว่า "บุคคลใดถึงจะมีอายุอยู่ตลอดร้อยปี
แต่ไม่เคยมองเห็นการเกิดขึ้นและการเสื่อมสลายไป ชีวิตของคนนั้นไม่ประเสริฐเลย สู้คนที่มีปัญญามองเห็นความเกิดขึ้นและดับไป แม้เป็นอยู๋่ชั่วขณะหนึ่งก็ไม่ได้"